Zer da web irisgarritasuna?

Irisgarritasuna da webguneak eta gailu mugikorretarako aplikazioak diseinatu, eraiki, mantendu eta eguneratzean errespetatu behar diren printzipio eta tekniken multzoa, erabiltzaileen sarbidean berdintasuna eta diskriminaziorik eza bermatzeko, bereziki desgaitasunen bat duten pertsonena eta adinekoena. irisgarritasun-printzipio eta -arau horiek W3Cren WCAG arauek arautzen dituzte, eta webguneei (HTMLko edukiak, dokumentazioa, bideoak, audioak eta abar barne) eta gailu mugikorretarako garatutako aplikazioei aplikatzen zaizkie.

Gure kasuan, Administrazio gisa, web irisgarritasunak hainbat alderdi ditu:

• Pertsona guztien eskubidea da
• Legezko betebeharra da eta administratiboki erreklamatu daiteke (1112/2018 Errege Dekretua)
• Antolamendu-aldaketak dakartza (URAk, UDRASak, aldizkako barneko eta kanpoko berrikuspenak, erreklamazio-prozedurak)
• Aurrekoaz gain, Internetek eskaintzen dituen orrien eta zerbitzuen kalitatea hobetu behar da, bai erabilgarritasunari dagokionez, bai bilatzaileetan posizionatzeari dagokionez, estandarrak betetzeari dagokionez, beste makina eta sistema batzuekin lan egiteari dagokionez eta abar.

Laburbilduz, web irisgarritasuna erabiltzaile mota guztiek web gune batera sartzeko duten gaitasuna ziurtatzean datza, edozein muga dutela ere (edozein motatako desgaitasunagatik, adinagatik edo teknologia- edo ingurumen-arloko beste baldintzatzaile batzuengatik). Asko sinplifikatuz, irisgarritasuna HTML estandarrak behar bezala erabiltzean datza, baita irisgarritasunerako teknika espezifiko batzuk ere. Irisgarritasuna herritarren eskubidea da, baita Administrazioaren legezko betebeharra ere. Gainera, webgunearen kalitatea, erabilgarritasuna eta SEO hobetzea dakar.

Irisgarritasunaren Unitate Arduraduna (IUA)

91/2023 Dekretuaren 49. artikuluaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio orokorraren eta haren erakunde-administrazioaren eremuan herritarrei arreta emateko organo eskuduna Irisgarritasunaren Unitate Arduraduna da (aurrerantzean, IUA), eta webguneen eta gailu mugikorretarako aplikazioen irisgarritasun-baldintzak betetzen direla bermatuko du. Hau da, Web Zerbitzua euskadi.eus-eko IUA da.

IUAren eskumena izango da:

• Antolaketa- eta funtzionamendu-eredua definitzea Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio orokorrean eta Administrazio instituzionalean.
• Mekanismoak zehaztea herritarrek parte har dezaten webguneen eta gailu mugikorretarako aplikazioen irisgarritasunari buruzko politiken jarraipenean; horretarako, kontuan hartuko dira, bereziki, desgaitasunen bat duten pertsonen eta adinekoen familiak eta ordezkaritza-antolakundeak.
• EUADekin batera, euren zerbitzura dauden langile guztiak eta, bereziki, webguneak eta gailu mugikorretarako aplikazioak garatzeko eskumenak dituzten organoak edo unitateak irisgarritasunaren arloan kontzientziatzea, bai eta edukiak editatzeaz eta sortzeaz arduratzen direnak ere.
• Euskal Autonomia Erkidegoaren ordezkaritza izatea 1112/2018 Errege Dekretuaren 20. artikuluan araututako Administrazio Publikoen irisgarritasun Digitaleko Kontaktuen Sarean.
• Bere eskumeneko atari eta aplikazio mugikorretan (bere ardurapean dauden atariak eta aplikazio mugikorrak, https://www.euskadi.eus/webzerbitzua webgunean argitaratutako Atari Sareko Atari eta Aplikazioen Inbentarioan), ezarritako irisgarritasun-baldintzak betetzen diren berrikustea, bai diseinu- eta garapen-fasean, bai martxan jarri aurretik, eta 1112/2018 Errege Dekretuak eskatutako irisgarritasuna berrikusteko txostenak egitea.
• Eskumeneko atarietan, irisgarritasun-deklarazio xehatu, exhaustibo eta argi bat emango dute, non adieraziko baitute beren webguneak eta gailu mugikorretarako aplikazioak bat datozela indarreko arauetan eta, zehazkiago, dekretu honetan xedatutakoarekin.
• 1112/2018 Errege Dekretuaren 13. artikuluan xedatutakoa aplikatuz (web-irisgarritasunari buruzko kontsulten eta kexen postontzia) zuzentzen zaizkion erreklamazioei erantzutea. Hala badagokio, kontsulta eta kexa horiek eskaeraren xede den atariaren edo aplikazio mugikorraren titularra den EUADra bideratu ahal izango dira.
• 1112/2018 Errege Dekretuak definitutako txostenen jarraipena eta aurkezpena Europako Batzordean egiteko ardura duen organoak egindako informazio-eskaerei erantzutea.
• «euskadi.eus»ko editoreak web-irisgarritasunaren baldintzei eta printzipioei buruz prestatzeko beharrezkotzat jotzen diren prestakuntza-ekintzak proposatzea eta IVAPekin koordinatzea.

Irisgarritasunaren Unitate Arduradun Delegatuak (IUAD)

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio orokorreko sail, erakunde edo erakunde bakoitzak izendatuko du, era berean, Irisgarritasunaren Unitate Arduradun Delegatuak (aurrerantzean, IUAD). Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio orokorreko sailen kasuan, 91/2023 Dekretuaren 127. artikuluaren arabera, gobernantza publikoko arduradunek izango dituzte IUAD horren funtzioak.

irisgarritasunaz arduratzen diren unitate delegatuen izendapenak, aldaketak edo bajak Web Zerbitzuari jakinarazi beharko zaizkio, eta webzerbitzua@euskadi.eus helbide elektronikoaren bidez bidez komunikatuko dira dira.

IUAD izendatzen ez bada eta Web Zerbitzuari jakinarazten ez bazaio, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko dagokion sailaren, erakundearen edo entearen erantzukizuna izango da 91/2023 Dekretuak, 1112/2018 Errege Dekretuak eta Interneteko presentziari buruzko arauek IUADri eskatzen dizkioten zereginak betetzea.

IUADren eskumena izango da:

• IUAri jakinaraztea EUADko izendapenak, aldaketak edo bajak.
• Urtero, urriaren 1a baino lehen, 1112/2018 Errege Dekretuaren 19. artikuluan araututako urteko txostenak prestatzea eta IUAri bidaltzea, bere eskumeneko atari eta aplikazio mugikorretan:
• Kexa eta erreklamazioei erantzuteari buruzko txostena: Irisgarritasunari buruzko Kexa eta Erreklamazioen Formularioaren bidez jasotako eta IUAD horrek Tramitagune bidez izapidetutako irisgarritasunari buruzko kexei buruzko txostena da. Txosten hori irisgarritasun-kexei buruzko txantiloian oinarrituta egin daiteke. Kexarik izapidetu ez bada, ez da beharrezkoa izango txosten hori bidaltzea.
• Irisgarritasun-baldintzak betetzeari buruzko jarraipen-txostena. Irisgarritasuna Berrikusteko Txostena (IBT) egiteari buruzko txostena da. Urte horretan IBT hori egin ez bada, ez da beharrezkoa izango jarraipen-txostena bidaltzea.
• Sustapenari, kontzientziazioari eta prestakuntzari buruzko jarraipen-txostena. Sustapenari, kontzientziazioari eta irisgarritasunaren arloko prestakuntzari buruzko jarraipen-txantiloian oinarrituta egin daiteke txostena. Horri buruzko ekintzarik egin ez bada, ez da beharrezkoa izango txosten hori bidaltzea.
• Sentsibilizazio- eta dibulgazio-neurriak hartzea kontzientzia handiagoa sortzeko irisgarritasun-betekizunez eta haien onuren unibertsaltasunaz; horiekin batera, praktikan jarritako neurriez, batez ere, xedatutakoak bete ezean, erreklamazioak aurkezteko aukeraz eta bitartekoez.
• IUArekin batera, bere zerbitzura dauden langile guztiak eta, bereziki, webguneak eta gailu mugikorretarako aplikazioak garatzeko eskumenak dituzten organoak edo unitateak irisgarritasunaren arloan kontzientziatzea, bai eta horien edukiak editatzeaz eta sortzeaz arduratzen direnak ere.
• Bere eskumeneko atari eta aplikazio mugikorretan (https://www.euskadi.eus/webzerbitzua webgunean argitaratutako inbentarioaren arabera), ezarritako irisgarritasun-baldintzak betetzen diren berrikustea, bai diseinu- eta garapen-fasean, bai martxan jarri aurretik, eta 1112/2018 Errege Dekretuak eskatutako irisgarritasuna berrikusteko txostenak egitea.

Irisgarritasuna Berrikusteko Txostena (IBT)

Webgune baten edo mugikorretarako aplikazio baten irisgarritasunari buruzko txostenak dira, eta WCAG arauen aplikazioa egiaztatzean oinarritzen dira, 1112/2018 Errege Dekretuaren 17. artikulua. Txosten horiek web guneak eta IUAD bakoitzaren eskumenpeko gailu mugikorretarako aplikazioak martxan jartzean egin beharko dira. Gainera, gunea edo aplikazioa martxan jarri ondoren, hiru urtean behin aldizkako berrikuspen zehatzak egin beharko dira, betetzen jarraituko dela bermatzeko. Txosten horiek egiten diren urteko urriaren 1a baino lehen bidali beharko ditu IUAD Web Zerbitzura. Era berean, Web Zerbitzuak, Eusko Jaurlaritzaren IUA gisa, bere eskumeneko atarien gainean egingo ditu IBTak, eta IUADk jasotako IBTekin batera, Estatuko Irisgarritasunaren Behatokira bidaliko ditu, eta hark, aldi berean, Europar Batasunera.

Web irisgarritasuna arautzen duten printzipio eta arauen ezagutza tekniko handia eskatzen duten txosten zehatzak dira. Behartutako erakundeek autoebaluazio bat egin ahal izango dute, edo betetzen dela ziurtatu ahal izango dute, kanpoko auditoria baten bidez.

• Webguneetan IBT egiteko txantiloia (gaztelaniaz)
• IBT mugikorretarako aplikazioen gainean egiteko txantiloia (gaztelaniaz)
• Irisgarritasunaren Behatokiaren gidak (gaztelaniaz)
• Mugikorretarako aplikazioen irisgarritasunerako gidak (gaztelaniaz)

IBT autoebaluazio baten bidez egitea erabakitzen bada, webgune baten irisgarritasun-berrikuspena egiteko orduan hutsetik ez abiatzeko, Estatuko Behatokiaren lineako diagnostiko-zerbitzua erabil daiteke, irisgarritasunaren berrikuspen-txostenaren zirriborroa sortzeko aukeraren bidez. Web Zerbitzuari eska diezaiokezu zirriborro hau sortzea webzerbitzua@euskadi.eus helbidera mezu bat bidalita.