CodeSyntax nire enpresari buruzko sarrera labur batekin hasiko dut hitzaldia, eta seguruenik gu mahaingurura deitzeko arrazoia izan den proiektuaz arituko naiz jarraian: Interneten bidez katalogo bibliografikoak konpartitzeko OAC proiektuaz (Open Archive Catalog), alegia. Hemen gure artean den DELIrekin batera landu genuen eta OAI protokoloaren demo aplikazio bat izatera iritsi zen. Bertan hainbat euskal argitaletxek eta erakundek hartu zuten parte.

OAC eta OAI demoaz gain, badugu esku artean, hala ez dirudien arren, artxibatze digitalarekin zerikusia duen beste proiektu bat: Aurki.com

RSS iturrien agregatzaile euskalduna da Aurki, eta hainbat alderdi biltzen ditu: batetik, albistegi automatizatua da; bestetik, erabiltzaileentzako harpidetza-agregatzailea, eta baita eguneroko euskarazko produkzio digitalari buruzko katalogoa ere.

Artxibo digitala zer den edo nire ustez izan beharko lukeena irudikatzen dute OAI ereduak eta Aurkik  RSS iturrien agregatzaile gisa . Ez da inongo gobernuren lurrazpiko solairuan gordetako ordenagailutzar zentrala.
Ez da datu-base zentrala, X eragilek aldizka euren datuak bidaliz bete beharreko espezifikazioak dituena.

Nire iritziz artxibo digitalaren eredu irekiak honako ezaugarri hauek ditu:

• Bakoitzak berea argitaratu, artxibatu, digitalizatu dezala
• Zu zure etxean, zure sistemarekin, baina kopia bat estandar irekian publikatu (OAI erregistro bibliografikoetarako, RSS gaurkotasunetarako eta berrietarako)
• Zure edukiak ispiluak izango ditu, agregatzaileek artxibatu ahal izango dute, etab.

Ez dut uste artxibo digital irekiaren eredu hori inongo utopia denik. Badabil. RSS iturrien agregazioa hor dago: Interneten bidez irakurri eta gaurkotasuneko azken gaien berri izateko modurik zuzenena da. Aurki.com-ek ia 10 hilabete daramatza eguneroko berri digitalak artxibatzen: 270 RSS informazio-iturri euskaldun; blogak, korporazio-albistegiak, tokiko komunikabideak... Argitaratzen duten guztia jasotzen da. Hori da 2005eko Euskal Hemeroteka Digitala. Ba ote da beste erakunderik bestelakorik duenik?

Dena den, badira zalantzak utopia horren bideragarritasunaren inguruan. Gaur egun, hainbat gara ondarea digitalizatzen dihardugun erakundeak: paperean diren dokumentuak, Euskadiko Filmategiko pelikula kimikoa...

Aldi berean, paperean jasotzen da Lege Gordailua... Baina, gaur egungo produkzioa dagoeneko ez al da erabat digitala? Inork jasotzen al du argitaletxeetatik dokumentu digitalik? Gaur egun era digitalean sortu arren paperean gordetzen dena berriro digitalizatu beharko al da hogei urte barru? Edo, beste esparru batera joanda, inork jasotzen al du Interneten sortzen den eguneroko produkzio digitala?

Egin daiteke: Aurkik egiten du. Ingurune mugatu batean, euskaraz, gutxi gorabehera modu boluntarioan, eta bururatu egin zaigulako. 

Ez da gauza katramilatsua. Begiratu ditzagun gastuak: memoriak eta disko gogorrak zeroranzko joera dute. Sekretua estandarretan dago: bakoitzak berea bere modura gorde, artxibatu eta ekoiztu dezala, baina gutxienez aurkibidea estandarrean argitaratu dezala. Eta azpiegiturari dagokionez, ez da beste munduko ezer behar: armiarmak, robotak, irakurgailuak, estandarretan kodifikatutako informazio-agregatzaileak.

Ez, ez da utopia. Liburutegi Nazionalak (Euskal Herrikoak eta edozein naziotakoak) egin beharko luke.

Ez eraikin gisa ulertutako Liburutegi Nazionalak... Agian eraikina eta hori dena eraiki behar da, baina nik diodan horretarako ez, ez da inolako eraikinik behar. Ez dira 20 funtzionario kontratatu behar. Lau robot eta disko gogorra bakarrik behar dira. Ez bada egiten, ez da utopia delako, beste arrazoiren bat egongo da:

arduragabekeria, ignorantzia, _______ , _____ , ... (zuek bete hutsuneak)