• COVID-19a SARS-CoV-2 koronabirusak eragindako gaixotasun infekziosoa da. Birusaren eta eragiten duen gaixotasunaren inguruko alderdi asko ezezagunak dira oraindik. Ezagutzan aurrera egin ahala, gomendioak eguneratzen ari dira.

• SARS-CoV-2a arnasa hartzean, hitz egitean, arnasa egitean, abestean, eztul egitean, doministiku egitean edo ariketa gogorra egitean igortzen diren arnasketako tanta eta aerosolen bidez transmititzen da.
• Partikularik txikienak airean esekita gera daitezke, eta 2 metrotik gorako distantzian dauden pertsonengana irits daitezke. Hala ere, transmisiorik handiena distantzia laburretan eta ingurune itxi eta jendetsuetan (eta, bereziki, gaizki aireztatuta daudenetan) gertatzen da.
• Transmisio-arriskua askoz handiagoa da barnealdeetan kanpoaldeetan baino.

• Halaber, zeharkako transmisioa gerta daiteke kutsatutako gainazalak edo objektuak ukitu dituzten eskuekin begiak, ahoa edo sudurra ukitzean.

• Sintomak dituzten pertsonek zein sintomarik ez dutenek transmititu dezakete birusa infekzio aktiboko aldi batean badaude.

• Erabili maskara jarraibide hauei jarraituz (PDF, 794 KB)

• Garbitu eskuak maiz

• Eztul edo doministiku egitean, estali ahoa eta sudurra ukondo tolestuarekin edota erabili eta botatzeko musuzapi batekin. Bota musuzapia berehala, eta garbitu eskuak urarekin eta xaboiarekin edota alkoholez egindako esku-desinfektatzaile batekin.
• Ez ukitu begiak, sudurra eta ahoa, eskuek transmisioa errazten baitute.
• Lehenetsi aire zabaleko guneen erabilera.
• Aireztatu maiz gune itxiak.

• Sintomarik ohikoenak sukarra, eztula, eztarriko mina, usaimena edo dastamena galtzea eta aire-faltaren sentsazioa dira. Paziente batzuek mina, sudur-kongestioa edo beherakoa ere ager dezakete.
• Kasu gehienak arinak dira. Kasu batzuetan, ez da sintomarik agertzen; pertsona horiei asintomatiko deitzen zaie.
• Kasu larriagoetan, infekzioak pneumonia, arnasa hartzeko zailtasun handia, giltzurrun-hutsegitea eta heriotza eragin ditzake.

Sintoma hauetakoren bat edo batzuk badituzu, deitu osasun-zentrora edo kontsultatu segimendua egiten dizun osasungintzako profesionalarekin edo joan ospitale-zentro batera.

• Arnasa hartzeko zailtasuna, aire-faltaren sentsazioa.
• Mina saihetsaldean edo bularraldean.
• Sukar altua zenbait egunez
• Eztul oso iraunkorra, elikagaiak normal irenstea eragozten duena.
• Flemak odolarekin edo muki berde edo horixkarekin botatzen dituzu.
• Eteten ez diren gorakoak dituzu, edota deshidratazio ertaina edo larria eragiten duen beherakoa.
• Zure kontzientzia-mailan alterazioak edo nahasmendua nabaritzen hasi zara eta/edo alerta-maila jaisten hasi zaizu.
• Zure osasun-egoera okerrera egiten ari dela nabaritzen duzu.

Haurrengan, gainera, komeni da honako hauek behatzea:

• Arnasa hartzean ezohiko zaratak edo mugimenduak agertzen diren.
• Larruazalean orbanak agertzen diren edo kolore orokorra aldatu den.

Arnasketako sintomak –besteak beste, eztula, sukarra, eztarriko mina– edo beste sintoma batzuk –hala nola beherakoa, usaimenaren eta dastamenaren galera, sudur-kongestioa– dituen pertsonak “Sintomak ditut. Zer egin behar dut?” ataleko jarraibideak bete beharko ditu. 

• Zure prozesuaren kargura dauden osasun-arloko profesionalek agindu dizuten tratamenduari jarraitu beharko diozu. Kasu arin eta moderatuetan, sintomak arinduko dituen tratamendu bati jarraitzea gomendatzen da.
• Kasu larrietan, pertsona ospitaleratu egin behar da, bizi-euskarriko neurriak hartzeko eta dauden konplikazioak tratatzeko.
• Ez da gomendatzen antibiotiko bidezko tratamendua.

• Inkubazioaldia infekzioaren eta gaixotasunaren sintoma klinikoen agerpenaren arteko denbora-tartea da. Egungo kalkuluen arabera, inkubazioaldia 1-14 egunekoa da (5-6 egunekoa batez beste). (Infekzioa eragiten duen saihesbidearen arabera, aldi hori alda daiteke)

• Bai, berriro kutsa zaitezke eta berriro har dezakezu gaixotasuna; beraz, prebentzio-neurriak betetzen jarraitu behar duzu, aurretik infekzioa hartu baduzu ere.

  .