Osasun Saila

Non argitaratu: sarbide irekia

Sarbide irekia (ingelesez Open Access) literatura zientifikoa eta akademikoa Interneten doan eskuragarri egotea da, irakurtzeko eta, askotan, baita deskargatzeko, erreproduzitzeko ere. Sarbide irekia bateragarria da egile-eskubideekin eta berrikuspen-prozesuekin. Baina sarbide irekian argitaratzeak ez du esan nahi, nahitaez, egileentzat doakoa denik, eta baliteke artikuluak prozesatzeko tasak ordaindu behar izatea (APCak). 

Toda persona profesional aspira a publicar el resultado de su investigación o de su esfuerzo intelectual. No obstante, antes de decidirse a publicar en una revista, conviene ser consciente de hasta qué punto se ceden los derechos de explotación de un artículo o qué supone publicar en Open Access.

Zer da sarbide irekia (Open Access) ?

acceso abierto (Open Access)

Sarbide irekiarekin lotutako baliabideak:


SHERPA ROMEO (abre en nueva ventana)

  • Lineako baliabide honek mundu osoko argitaletxeen sarbide irekiko politikak biltzen eta aztertzen ditu, eta aldizkari-izenburu bakoitzerako dauden autoartxibatze-baimenei eta egileei emandako eskubideen baldintzei buruzko laburpena ematen du, argitaletxe bakoitzaren copyright transferentziaren akordioaren parte gisa.

DULCINEA (abre en nueva ventana)

  • Informazio eskaintzen du Open Access politika osoa edo partziala duten Espainiako aldizkari zientifikoei buruz, haien artxiboetarako sarbideari, ustiapen-eskubideei eta argitalpen-lizentziei dagokienez, bai eta horrek guztiak erakundeen edo gaien gordailuetan autoartxibatzean izan dezakeen eraginari buruz ere. Aldizkariak koloreen arabera sailkatzen dira, SHERPA ROMEO taxonomiari jarraituz.

Creative commons (abre en nueva ventana)

  • Egile-eskubideen lizentzia horiei esker, banakako sortzaile, enpresa edo erakundeek modu sinple eta estandarizatu batean eman ahal dituzte baimenak beren lanak kopiatzeko, banatzeko, aldatzeko eta abarrerako, betiere jabetza intelektualari buruzko legeriaren mugen barruan. Doakoak dira eta zirkulu baten barruan kokatutako CC ikurrarekin identifikatzen dira.

DOAJ (Directory of Open Access Journals) (abre en nueva ventana)

  • Direktorio honetan, mundu osoko Open Access aldizkariak jasotzen dira.

DOAB (Directory of Open Access Books) (abre en nueva ventana)

  • Plataforma honek sarbide irekiko liburu akademikoak biltzen ditu; liburu bakoitzari eta editoreari buruzko informazioa ematen du, bai eta testu osoa deskargatzeko esteka ere.

Predatory Journals (argitalpen harrapariak)

Aldizkari harraparitzat hartzen da: engainuaz baliatuta edo ez, egileari artikuluak argitaratzeagatik kobratzen diona, testuen kalitatea eta legitimitatea egiaztatu gabe eta aldizkari akademiko legitimoek ematen dituzten argitalpen-zerbitzurik eman gabe.

  • Beall's List – of Potential Predatory Journals and Publishers (abre en nueva ventana) Jeffrey Beall-ek (Coloradoko Unibertsitatekoa) irizpide batzuk ezarri zituen argitalpen bat harrapari gisa identifikatzeko, eta zerrenda bat sortu zuen (polemikaz betea) harrapariak izan zitezkeen aldizkari eta editoreen zerrendarekin. Beallek zerrenda hori kendu egin zuen Internetetik, 2017ko urtarrilean, baina gerora modu anonimoan eguneratu da.
  • Criteria for Determining Predatory Open-Access Publishers (abre en nueva ventana) Jeffrey Beall-en artikulua (2015eko urtarrilaren 1a); bertan, sarbide irekiko argitaletxeak eta aldizkari akademikoak aztertzeko eta jokabide harrapariak detektatzeko irizpideak jasotzen dira.

Azken aldaketako data: