Zarata

Zarata "nahi ez den soinua" dela esan daiteke. Zentzu fisikoan, zarata soinua da eta hartzaileen zirkunstantzia subjektiboek zehazten dute zarataren kalifikazioa.

Europako Erkidegoen Kontseiluaren 1977ko maiatzaren 17ko Ebazpenak zarata horrela definitzen du: "gizakiarentzat izaera afektibo desatsegin eta hein desberdinetan onartezina hartzen duten soinu-multzoa, batez ere sortzen dituen enbarazuen, nekearen, kalteen eta, zenbaitetan, minaren ondorioz".

Azken batean, zarata oinarrizko maiztasun desberdinak dituzten soinuen nahasketa konplexua da. Zentzu zabalagoan giza jarduera bat oztopatzen duen edozein soinu jo daiteke zaratatzat.

Zaratak sorturiko enbarazua subjektiboa izateak oztopatu egin du edozein diseinu-egoerari unibertsalki aplika dakiokeen zaratari buruzko teoria orokor bat sortzea. Horregatik, araudiak egiterakoan kontuan izan beharko dira soinu-presioa nahiz hartzailea.

Normalean maila jarraituko zaratak hobeto jasaten ditugu maila-aldaketak edo beste aldaketa fisiko batzuk (maiztasun-aldaketak) dituzten zaratak baino, azken horiek normalean gogaikarriagoak izan ohi baitira.

Ingurune-zarata kanpo-ingurunean dauden zarata-fokuek edo soinua kanpo-ingurunean zehar barreiatzen delako zaratarekiko sentikorrak diren hartzaileei eragiten dieten zarata-fokuek sortzen duten zarata da. Ikuspuntu horretatik, zarata-foku nagusiak garraio-azpiegiturak, industria eta hiri-ingurunea dira. Gainera, indar gutxiago dutelako edo berriki agertu direlako garrantzi txikiagoa duten beste foku batzuk ere badaude.

Foku horiek sortzen duten enbarazua faktore desberdinen araberakoa da:

foku-mota
egoera berria den ala lehendik zegoen
inguruneko zarata-mailak
hartzaileen zaratarekiko sentikortasuna (lurzoruaren erabilerak)
zarataren ezaugarriak
eguneko zein alditan sortzen den (egunez, gauez, ...)
laneguna edo jaieguna den
Eta abar.

Ingurune-zarataren fokuek, garraioak eta industria-instalazioek geroz eta kexu gehiago eragiten dituzte; printzipioz, kexu horiei erantzuteko baloratzeko irizpide bakar bat ezarri behar dira, instalazio edo foku bera karakterizatzeko balio bat baino gehiago egoteak sorrarazten dituen arazoak ekiditeko. Arazo horiei eraikuntzako kalitate akustikoa gehitu behar zaio, herritarrek geroz eta kexu gehiago baitituzte eraikinek berezko dituzten arazoei buruz (isolamendu-falta, instalazioen zarata, etab.).

Ingurune-zarataren fokuak
Garraioa	Errepideak
	Trenak
	Aireportuak
Industria	Industriako instalazioak
Industria	Makinak
Hiri-ingurunea	Trafikoa
	Lantegiak
	Gaueko aisialdiko inguruak
	Obrak
	Aparkalekuak
Beste zenbait	Kiroleko/Aisialdiko motorezko ibilgailuak: Kartak, motorrak, uretako motorrak, ultra-arinak, etab.
	Festak eta jaialdiak
	Merkataritza-guneak

aratak mota desberdinetako eraginak izan ditzake:

Eragin fisiologikoak (entzumena hondatzea).
Eragin psikologikoak (interferentziak komunikazioan, atsedenean eta loan).
Lanaren gaineko eraginak
Eragin subjektiboak (enbarazua eta sumindura).
Osasunaren gaineko zuzeneko eraginak.

Zarataren eraginak
Eraginaks	Zarataren izaera(adibideak)	Irudipen subjetiboa	dBA maila	Elkarrizketa aukerak	Maila horiek erakusten dituzten lekuak
Entzumenaren galera Gorreria	Turboerreraktoreak Obretako zulagailu pneumatikoa Auto turuta (10 mra)	Gorreria Mina	130	Ezinezkoa	Aireportu pista Tailer izugarri zaratatsuak
		Ruido insorportable	120
		Doloroso	110
	Isilgailurik gabeko motorrak Ohiua (3 mra) Haurrak jolasten	Zarata oso latza	100	Ohiuka	Disc jockey Tailer zaratatsuak Discotekak Pub barruan
Eragozpen maila ezberdinak Ezerosotasuna			90	Ohiuka	Disc jockey Tailer zaratatsuak Discotekak Pub barruan
			80	Zaila	Talleres normales Interior bar
	Ke erauzgailua (m 1era) Garbigailua Iratzargailua Zurrungak	Giro eramangarria	70	Ozen hitz eginez	Hiri trafiko trinkoa TB daukan egongela Erostetxe handiak Mekanografia bulegoak
		Giro eramangarria	60	Ozen hitz eginez
		Zarata normala	50	Ahots normalez	Hiri trafiko arina Apartamentu zaratatsua
	Arroparen igurtzia Txiklea mastikatzea Hozkailua (m 1era)		40		Hiri trafiko arina Apartamentu zaratatsua
Erosotasun maila	Arroparen igurtzia Txiklea mastikatzea Hozkailua (m 1era)		30		Parke eta lorategiak Liburutegia Eskola gelak
	Eskumuturreko erlojua Eltxo baten hegaldia (2 mra)	Isiltasuna	20	Ahots apalez	Grabazio estudioa Akustika laborategia
	Eskumuturreko erlojua Eltxo baten hegaldia (2 mra)	Isiltasuna	10	Ahots apalez	Grabazio estudioa Akustika laborategia

Zarata kontrolatzeko irtenbideak honako ataletan sailka daitezke:

planeamendua
igorpena
barreiatzea
inmisioa

Zalantzarik gabe, lehenengoa funtsezkoa da ingurugiro-zarata kontrolatzeko, aipatu dugun bezala muga onargarriak ezartzea lurzoruaren erabileren arabera egin behar baita. Hori dela eta, lurzorua antolatzeko planetan zarataren kontzeptua sartzea ezinbestekoa da.

Beste hiru puntuek edozein sorburutatik datorren zarataren maila murrizteko egin beharreko jarduerak adierazten dituzte, lehentasunaren arabera. Igorpenean esku hartzeak du lehentasun handiena, arazoaren sorburuan bertan jarduten denez, onura orokorra baita. Atal horretako irtenbideak sorburu-motari lotuta daude zuzenean, igorpena moteltzeko zarata sorrarazten duen prozesuaren gain jardungo baitute: makina isilagoak, kapsularatze isilak, ibilgailuen abiadura murriztea, horren zaratatsuak ez diren zoladurak erabiltzea, etab.

Barreiatzean jarduteak oro har oztopoak ezartzeari egiten dio erreferentzia, zarata maila handiek eragiten dieten hartzaile sentikorrak dauden noranzkoan barreiatzea eragozteko. Irtenbide horiek barrerak edo pantaila akustikoak dira. Beste irtenbide batzuk ere sar litezke atal honetan, adibidez, zenbait hiri-inguru beren kalitate akustikoa hobetzeko diseinatu eta egokitzea.

Azkenik, inmisioaren aurkako babesa lortzea ez da horren eraginkorra, eraginpeko eraikinen fatxadetan isolamendu handiagoa jartzean oinarritzen baita, eta isolamendu horiek hobetzen diren lokalak bakarrik babesten baitituzte, eta leihoak itxita daudenean bakarrik.

Kasu bakoitzean egokiena den irtenbidea hautatzeko garaian beste faktore-mota batzuk ere hartu behar dira kontuan, esate baterako: zarataren sorburuaren funtzionamendua, kostua, estetika, babesten den populazioa, etab.

Azken aldaketako data: 2018/09/03