1. ETAPA: HONDARRIBIA • DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN

Jatorria eta esanahia

Guadalupeko ermitak jatorri mitikoa du: Jaizkibel mendiaren ekialdeko hegaletan ganadua gordetzen zuten artzain batzuek argi misteriotsua aurkitu zuten zuhaixka batean. Hurbildu zirenean, Guadalupeko Ama Birjinaren irudi bat zegoela ikusi zuten. Aurkikuntza horrek ermita bat eraikitzea ekarri zuen, Ama Birjinaren irudia ohoratzeko. Egia esan, tenpluaren lehen aipamenak gutxi gorabehera 1500. urtekoak dira, baina gaur egungo eraikinaren elementu zaharrenek XVI. mendearen amaieran kokatzen gaituzte.

Irudiaren eta ermitaren esanahia 1638tik aurrera areagotzen da. Richelieu kardinalaren armadak Bidasoa ibaia gurutzatu zuenean, urte hartako uztailaren 1ean, ermitaren serorak Ama Birjinaren irudia hartu eta hiribilduaren barruan jarri zuen, suntsitu ez zezaten. Bi hilabeteko setioaren ondoren Ama Birjinaren egunaren bezperan gudaroste setiatzaileen porrota gertatu zenez, garaipena haren bitartekaritzari esker izan zela interpretatu zuten.

Azkenik, Euskal Herrian, bereziki XVII. mendearen hasierako urteetan bizi izan zen sorgin-ehiza bizian, Hondarribian ere sorginkeriaren aurkako histeria-aldia izan zen. 1611n, zenbait emakumeri sorginkeria egitea eta are Pasaiako portuko bokalean ontziak hondoratzea leporatu zieten. Aurkeztutako lekukoek (haur edo nerabeak guztiak) adierazi zuten baselizaren goiko aldean dauden zelaietan akelarreak eta aztikeriak izan zirela.

Ezaugarri artistikoak

Hareharrizko harlanduz egindako tenplua da, gurutze latindarreko oinplanokoa. Ertz-gangek estaltzen dute (alboko baoetarako lunetoak irekita dituzte), eta transeptua ganga beheratu batez koroatzen da, estalkiari eusten dioten arku fajoien artean eratutako petxinez eutsita. Aldare nagusian, horma-atal osoa estaltzen duen erretaula rococo bat nabarmentzen da, eta zirkuluerdiko arkuaren formari egokitzen zaio. Juan Bautista de Egiluzek eta Jacinto de Elduaienek egin zuten 1748an. Horma-hobi nagusian Ama Birjinaren irudia dago, irudi txikiagoez inguratuta (San Fernando, Gabriel goiaingerua, San Jose eta San Antonio). Eraikina estilo neogotikoko dorre batek amaitzen du, 1868an eraikia.

Tenpluak kalteak jasan zituen Azken Karlistaldian (1872-1876), baina Hondarribiko bizilagunen debozioari esker mantentze-lanak egin ziren. Alde horretatik, barruan marinel-kutsuko ex voto batzuk daude, marinelek eta arrantzaleek Guadalupeko Ama Birjinari zioten benerazioaren erakusle.

Azkenik, tenpluaren inguruan leize txiki bat dago, iturburua duena; sendatzeko dohainak dituela esaten da.

Partekatu